10 lutego 1940 roku rozpoczęły się masowe deportacje Polaków na Sybir, przeprowadzona przez NKWD. Deportowano około 140 tys. polskich obywateli.
Wszyscy, którzy przeżyli transport byli skazani na niewolniczą pracę, m.in. przy wyrębie lasów i budowie linii kolejowych. Codziennie toczyli walkę o przetrwanie w sowieckich łagrach, w których – poza mrozem – więźniom dawały się we znaki głód, choroby, a także stosujący represje sowieccy strażnicy. Kolejne wielkie akcje deportacyjne przeprowadzono 13 kwietnia, na przełomie czerwca i lipca oraz w maju i czerwcu 1941 roku.
Według szacunków władz RP na emigracji, w wyniku wywózek zorganizowanych w latach 1940–1941 do syberyjskich łagrów trafiło milion osób cywilnych, choć w dokumentach sowieckich mówi się o 320 tys. wywiezionych. Część z nich wydostała się z łagrów dzięki formowanej na terenie ZSRR armii gen. Władysława Andersa. Na Syberię, do Kazachstanu i północnej Rosji w latach 1939 – 56 zesłano prawie 2 mln Polaków.
